Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 2009-cu ilin yanvar ayının 1-dən Azərbaycanda fəaliyyət göstərən xarici radiostansiyaların – "Azadlıq", "Amerikanın Səsi" və BBC-nin yerli FM tezliklərində yayımının dayandırılması haqqında dekabrın 30-da Azərbaycan Milli Televiziya və Radio Şurasının (MTRŞ) qəbul etdiyi qərarı qəti pisləyir və bu qərara görə Azərbaycan hökumətini qınayır.
Bu gün MTRŞ qərara aldı ki, xarici radioların FM tezliklərində yayımlanması Azərbaycanın "Milli teleradio yayımı haqqında" qanununa uyğun deyil və bundan sonra bu KİV-lər öz fəaliyyətlərini qısa dalğada, internet, kabel və peyk yayımı ilə davam etdirə bilərlər.
RATİ qeyd edir ki, Azərbaycanda kabel yayımı çox bərbad şəkildədir və demək olar ki, yox səviyyəsindədir. Hətta paytaxt Bakıda potensial dinləyicilərin heç 5 faizinin də kabel yayımın xidmətlərindən istifadə etmək imkanı yoxdur. Bu yayım həm də maddi baxımdan dinləyicilər üçün əlverişli deyil. Azərbaycanın internet infrastrukturu dövlət inhisarında olduğundan və inkişaf müşahidə edilmədiyindən, bu vasitə ilə radioların geniş yayımı istisna edilir. Hökumətin təklif etdiyi peyk yayımına gəldikdə isə BBC, "Amerikanın səsi" və "Azadlıq" radiolarının auditoriyasının yarısı nəqliyyatdan istifadə edən və mobil radio qəbul edicilərini istismar edən şəxslərin olduğunu nəzərə alsaq, həmin auditoriyanın keyfiyyətli məlumat almaq hüququndan məhrum olunduğu görünür. Stasionar peyk antenaları və kabel vasitəsilə radio yayımlamaq yalnız köməkçi yayım üsulu sayıla bilər. Çünki radio yayımının əsas fəlsəfəsi mobillik, ucuzluq və hər zaman əlçatan şəkildə olması deməkdir. Hökumətin digər təklifinə gəldikdə isə – qısa dalğalarda hər bir radioya gündə bir saat yayım imkanını vermək də çox absurd qərardır . Hamıya məlumdur ki, hazırda ölkədə istismar olunan mobil radio qəbul edicilərinin (maşınlarda, portativ pleyerlərdə, mobil telefonlarda və sair) demək olar ki, 95 % yalnız FM dalğalarında verilişləri qəbul edə bilir. AM dalğalarına yalnız gündə bir saat olmaqla stasionar, ya çox köhnə, ya da çox yeni və bahalı radioqəbuledicilərində qulaq asmaq olar.
Nəzərə almalıyıq ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yerli teleradio şirkətlərinin hamısı hökumətin qeyri-rəsmi nəzarəti və diktəsi altında fəaliyyət göstərir və Azərbaycanda İctimai teleradio yayımı ictimai maraqlara yox, hökumətin maraqlarına xidmət edir. "Azadlıq", "Amerikanın səsi" və BBC radioları yeganə alternativ elektron KİV-lərdir. Məhz bu radiolardan Azərbaycanda insanlar öz müxtəlif və tənqidi fikirlərini bildirə bilirlər. Bundan əlavə, bu radiostansiyalar dünyaya həyati pəncərə kimi qiymətləndirilir və Azərbaycan hakimiyyətinin belə hərəkətləri ölkəni və onun insanlarını dünyadan təcrid etməyə xidmət edir.
RATİ Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən Azərbaycanda fəaliyyət göstərən xarici radiokanallarin FM dalğalarında yayımının qadağan edilməsini qeyri-qanuni və ictimai marağa zidd addım kimi qiymətləndirir. RATİ MTRŞ-nin bu qərarı məhz mövcud korrupsiyaya uğramış iqtidarın maraqları və siyasi sifarişinə uyğun çıxarıldığına tam əmimdir. Buna əyani sübutlar: İqtidarın Konstitusiyaya təklif etdiyi və söz azadlığını məhdudlaşdıracaq təkliflər və Azərbaycan həbsxanalarında 5 jurnalistin haqsız olaraq saxlanılması. RATİ hesab edir ki, Konstitusiyaya ediləcək antidemokratik dəyişikliklərlə bağlı martın 18-də keçiriləcək referenduma kimi ölkədə bu 3 azad elektron KİV-lərin hər hansı geniş debatlar aparmağı iqtidarın marağına uyğun olmadığından bu radiostansiyaları FM dalğalarında yayımını dayandırmaq qərarına gəliblər.
RATİ hesab edir ki, bu radioların FM dalğalarında yayımının dayandırılması, Konstitusiyaya antidemokratik dəyişiklikləri edilməsi, jurnalistlərin həbsi mediaya qarşı iqtidarın açıq-aşkar dözümsüzlüyüdür və bu Azərbaycanın milli maraqlarına ziddir. Bu kimi addımlar Azərbaycanın beynəlxalq imicini ləkələyir və ölkəmizi qabağa yox, əksinə çox geriyə atır.
Yaranmış təhlükəli vəziyyətdə RATİ Azərbaycan iqtidarını bu yanlış qərarı dərhal ləğv etməyə və "Azadlıq", "Amerikanın səsi", BBC radiolarının lisenziyalarının müddətini uzatmağa və onların fəaliyyətinin Azərbaycanda genişləndirməyə zəruri şərait yaratmağa çağırır. RATİ həmçinin beynəlxalq ictimaiyyəti bu qərarı qınamağa və Azərbaycan hökumətindən radioların FM dalğalarında yayımını davam etməsinə imkan yaratmağı tələb etməyə çağırır. Əgər radioların FM dalğalarda yayımlarını davam etmələri mümkün olmazsa belə, RATİ Azərbaycan cəmiyyətinin bu radioları dinləmələrini və radiostansiyaların daha qeniş auditoriyaya yayimlanmasını hökümətin təklif etdiyi peyk yayımın imkanlardan müəyən mənada cəmiyətin və radioların xeyrinə istifadə olunmasını mümkün hesab edir. Belə ki, xarici radio şirkətlər verilişlərin az büdcəli televiziya variantlarını hazırlayaraq və onları "TURKSAT" və "HOTBİRD" peykləri vasitəsilə yayıb (misal üçün Rusiya Federasiyasinda "RTVİ" və "EXO MOSKVİ" radiosu kimi hazırladığı videogörüntülü canlı debatla) Azərbaycanın geniş ictimaiyyətinə (Azərbaycan ailələrin 50 % həmin peyklərdə gedən verilişləri qəbul edən cihazlara malikdirlər) professional və qərəzsiz şəkildə xəbərləri təqdim etməklə, beləliklə auditoriyalarını itirməməklə fəaliyətlrini davam etdirə bilərlər.